Tkačka kolonija Stapar
Počela je 3. tkačka kolonija u Staparu u kojoj učestvuju vrsne tkalje iz Sombora, Stapara, Odžaka, Pančeva, Kladova, Leskovca, Šapca, Novog Pazara, Sremskih Karlovaca i Kruševca.
Koloniju su ove godine posetile i predstavnice muzeja čipke iz grada Kiškunhalaš u susednoj Mađarskoj u cilju građenja saradnje na prekograničnim programima očuvanja kulturnog nasleđa.
Praksu organizovanja tkačkih kolonija uspostavili su gradovi Pirot i Sombor u okviru Sporazuma o saradnji na očuvanju tradicionalnog ćilimarstva koje neguju zajedno sa Etno mrežom i lokalnim udruženjima, uz podršku NALED-a i ambasada Australije i Sjedinjenih Američkih Država.
Peškiri - vez, zlatovez, hilandarski
U srpskoj tradiciji je izuzetno značajna simbolična vrednost peškira u obredima koji prate važne događaje u životu čoveka (svadba, rođenje deteta, krštenje, podizanje kuće, doček gostiju, darivanje crkvi). Tradicionalni srpski peškiri su najčešće izrađivani od kudeljnog, lanenog, pamučnog, svilenog i tkanog platna. Ukrašeni su floralnim i geometrijskim motivima u tehnici veza, zlatoveza i rukom rađene ili necane čipke. Pakuju se u namenski urađene fascikle sa umetkom od pausa koje ističe rafiniranost veza i čipke. Kao poslovni poklon, simbolizuje prijateljstvo i odnos zasnovan na poverenju i uvažavanju.
- Materijal:
srpsko platno, šifon - Tehnika izrade:
vez i zlatovez - Dimenzije:
40 x 120 cm - Vreme izrade:
120 sati
Azbuka - glagoljica, monogram
Azbuka se koristila kao ”vezilačka početnica” (prvi komad mlade vezilje) i kao model za širenje prosvetiteljskih ideja sa ciljem opismenjavanja stanovništva. Koreni zlatoveza su u Vizantiji kada je veština veza bila veoma cenjena, a vez zlatnom i srebrnom žicom bio je privilegija bogatog sloja građana i sveštenstva. U srednjovekovnoj srpskoj državi na dvoru su nošene odore od svile i kadife ukrašene zlatovezom. Kasnije se i svečana gradska odeća ukrašavala zlatovezom. Monahinja Jefimija je posle bitke na Kosovu 1402. izvezla pohvalu ”velikom knezu Lazaru” na svilenoj tkanini koristeći zlatni konac. Opremljena u prigodni ram, azbuka postaje rafiniran detalj koji upotpunjuje svaki enterijer.
- Materijal:
platno, zlatni konac - Tehnika izrade:
zlatovez - Dimenzije:
od 23 x 27 cm
do 35 x 35 cm - Vreme izrade:
80 sati
Minijature
Minijatura je eksponat izložbe pod nazivom „Sto žena – sto minijatura“ koja predstavlja jedinstvenu žiriranu manifestaciju u oblasti rukotvorina koja motiviše žene i mlade da se učešćem na izložbi afirmišu i dobiju priznanje struke i javnosti za svoj rad. Eksponati za izložbu se podnose u tradicionalnim tehnikama: vez, zlatovez, necanje, tkanje, grnčarija, pustovanje, pletenje i čipka, a najbolje minijature budu nagrađene.
Minijature Etno mreže spajaju umetnost i veštinu, tradicionalno i savremeno, individualno i kolektivno, i odišu zaboravljenim duhom narodne umetnosti.
- Materijal:
platno, konac, vuna - Tehnika izrade:
tkanje, nec, zlato/vez - Dimenzije:
od 20 x 20 cm
do 45 x 45 cm - Vreme izrade:
30 sati
Pustovani podmetači (četvrtasti, okrugli, šareni)
Pustovanje predstavlja najstariju tradicionalnu tehniku obrade tekstila koja podrazumeva višečasovno trljanje vune toplom vodom i sapunom.
Ova tehnika je prevashodno bila zastupljena u planinskim predelima i pustovani komadi (šatori, madraci, odeća, obuća, igračke i ukrasni predmeti koji su bili potrebni u domaćinstvu) su bili ogledalo bogatstva porodice i broja ovaca, te je ova tehnika je postojala kod svih naroda, posebno u planinskim područjima.
Pustovanjem se danas izrađuju upotrebni i dekorativni komadi, a motivi zastupljeni na podmetačima su preuzeti sa dekorativne plastike manastira Hilandara.
- Materijal:
Vuna - Tehnika izrade:
Pustovanje - Dimenzije:
40 x 40 cm - Vreme izrade:
16 sati
Tkani podmetač
Tkani komadi za stolice i sto su vrlo praktični detalji koji poslovnom prostoru ili kućnom enterijeru daju toplinu i oplemenjuju prostor, kao osavremenjeni i rafinirani elementi srpske tradicije. Različitih dezena sa utkanim autentičnim motivima staparskog i pirotskog ćilima mogu se uklopiti u svaki prostor. Pakuju se u kutije, pojedinačno ili set od dva i više.
- Materijal:
pamuk, vuna - Tehnika izrade:
tkanje - Dimenzije:
40 x 40 cm - Vreme izrade:
20 sati
Tkana prostirka
Prostirke i podmetači sa motivima sa staparskog i pirotskog ćilima su prepoznatljiv srpski brend. Izrađuju se zahtevnom tehnikom klečanja, sa motivima kornjače i ruže, gde svaka para ima svoju simboliku i pruža toplinu i oplemenjuje životni i poslovni prostor.
Staparski ćilim je, uz pirotski, najpoznatiji autohtoni srpski ćilim, nastao u domaćoj radinosti u selu Stapar, u Bačkoj, na severozapadu Vojvodine, u 18. veku. Pirotski i staparski ćilimi su obično tkani u paru sa prepoznatljivim motivima koje su vešte tkalje podigle na nivo narodne umetnosti.
- Materijal:
pamuk i vuna - Tehnika izrade:
tkanje/klečanje - Dimenzije:
60 x 120 cm - Vreme izrade:
32 sata
Pustovane lopte
Pustovane lopte se smatraju najstarijom igračkom koju su deca nekada pravila ručnim valjanjem životinjske dlake, najčešće sa željom da prekrate vreme i zabave se tokom čuvanja stoke. Danas se pustovane lopte izražuju u različitim veličinama uglavnom od vune prirodne boje (mrka, siva i bela), sa raznovrsnim šarama i motivima sa zubuna, a neke u sredini imaju pirinač u orahovoj ljusci koji prijatno zvecka tokom kotrljanja lopte. Oplemenjuje enterijer i koristi se kao ukras za jelku, anti stres lopta i igračka da decu.
- Materijal:
vuna - Tehnika izrade:
pustovanje - Dimenzije:
9 cm - Vreme izrade:
8 sati
Tkanice
Tradicionalna srpska tkanica se u narodu od milošte nazivala „dušepaziteljica“. Zbog jarkih boja pripisuju joj se magijska svojstva i veruje se da štiti onoga ko je nosi. Postoji muška i ženska. Koristi se kao pojas na narodnoj nošnji ili kao dekorativni element i svojim motivima predstavlja inspiraciju za druge proizvode zasnovane na prepoznatljivom i autentičnom motivu. Tkanica je opremljena u prigodnu kutiju koja omogućava da stoji u enterijeru ili na radnom stolu.
- Materijal:
vuna, pamuk - Tehnika izrade:
tkanje - Dimenzije:
10 x 90 cm - Vreme izrade:
16 sati
Kape i rukavice
U Etno mreži se rade raznovrsne replike etno rukavica – sa prstima ili samo sa palcem, do pola prsta ili preko zgloba, a i čipkane. Posebnu pažnju privlače replike ženskih i muških rukavica iz istočne Srbije sa cvetnim motivima i izvezenim prstenom na domalom prstu i loptastim kićankama na uzicama za vezivanje na zglobnom početku rukavica. Manje je poznato i da su muškarci nekada pleli rukavice sa dva palca koje su koristili u radu, i kad se jedna strana rukavice “istrošila”, okrenuli bi pohabani dlan na nadlanicu i nastavili da koriste rukavicu.
- Materijal:
pamuk, vuna - Tehnika izrade:
pletenje, vez, čipka - Dimenzije:
Standardne - Vreme izrade:
20 sati
Pleteni program
Dvopređne čarape čine nezaobilazan deo srpskog foklora iz Knjaževca u istočnoj Srbiji, raznovrsne u ornamentalnom komponovanju i bogatog kolorita. Dvopređne čarape, ženske i muške, kao odevni predmeti rađeni su pretežno u dve osnovne boje - crna i crvena. Danas u selima ima malo sačuvanih dvopređnih čarapa, i tek poneka žena zna da ih plete, a tehnika pletenja je posebna na pet igala. U Zavičajnom muzeju u Knjaževcu izdvaja se etnografska zbirka ovih čarapa, jedinstvena u svetu – Muzej čarapa u okviru stalne postavke.
- Materijal:
vuna - Tehnika izrade:
pletenje na 5 igala - Dimenzije:
od 20 x 40 cm
do 25 x 160 cm - Vreme izrade:
40 sati
Vezeni program
Stolnjaci i nadstolljnaci se najčešće izrađuju od pamučnog ili lanenog platna u različitim dimenzijama i oblicima. Ukrašeni su floralnim i geometrijskim motivima u tehnici veza, koji unose toplinu i razigranost u enterijer i doprinose porodičnoj i svečanoj atmosferi. Postavka prostora za privatne i poslovne namene, će uz ovakve stoljnjake izgledati elegantno i rafinirano. Pakuju se u namenski urađene fascikle sa umetkom od pausa koji ističu finoću veza.
- Materijal:
srpsko platno, laneno platno, šifon - Tehnika izrade:
vez i reljef - Dimenzije:
od 30 x 80 cm
do 60 x 60 cm - Vreme izrade:
Kecelja: 10 sati
Nadstolnjak: 56 sati
Jastučnica: 16 sati
Suvenirski program
Podmetači za šolje se izrađuju tkanjem, najčešće tehnikom klečanja iz koje u rukama veštih tkalja, proizilaze komplikovani geometrijski motivi. Dostupni su u mnoštvu dezena i boja, različite teksture, sa dužim i kraćim resama, a tkalački najzahtevniji primerci su mali umetnički komadi. Pakuju se pojedinačno ili kao set od šest podmetača, i predstavljaju sasvim nesvakidašnji detalj u kancelarijskom ambijentu kao upotrebni predmet – podmetač ispod vaše šolje za kafu.
- Materijal:
vuna, pamuk - Tehnika izrade:
tkanje - Dimenzije:
od 3 x 10 cm
do 10 x 10 cm - Vreme izrade:
2 sata
